वाघ्र संवर्धन - वस्तुस्तिथी व गरज

          आज असाच अल्बम चाळत बसलो होतो आणि जुना फोटो पाह्यला...महाबळेश्वर ला का कुठेतरी खोट्या वाघाबरोबर काढलेला ग्रुप फोटो होता....दोन divasanpurvi  IBN वर ऐकलेली बातमी आठवली -जानेवारीपासून भारतात अंदाजे ५० वाघ मृत .म्हणजे दुष्काळात तेरावा महिना.बरे हे आकडे निर्लाज्ज्यापणे दर महिन्याला सांगितले जातायत पण काही फरक नाही. माणसं मरत नाहीयेत ना तर मग झालं असाच काहीसा समाज झाला असावा काहींचा !!!!!!!


                   असं काही वाचलं कि खूप वाईट वाट्ते .वाघ म्हटला कि डोळ्यासमोर येतं ते पिवळा जर्द देखण जनावर अंगावर पट्ट्यांची देखणी करामत ....चाल असावी तर ह्याच्यासारखी.....रुबाब असावा तर ह्याच्यासारखा ...जनावर असावा तर वाघारासारख .....गोनीदांच्या भाषेत उमदं...बघूनच डोळ्याचे पारणे फिटावे .निसर्गाने भारतावर भरभरून कृपा केलेली .१९व्या शतकात ह्यांची एकूण संख्या लाखभर होती व भारतात तर ४०एक हज्जार ...आज जी केवळ १ दीड हजाराच्या घरात आहे .हौशी शिकारयांची ,जुन्या महाराजांची स्वार्थी ,तस्करांची , गोऱ्या साहेबाची कृपा बाकी काय?? रिटायर्ड व्हायच्या आधी नावावर एकतरी वाघ लागला पाहिजे म्हणजे तो मोठेपणा होई ...काही शिकारी व गोरे साहेब स्वताचा पराक्रम अमुक वाघ मारले असं सांगत .त्या पैकी काहीनि तर शेकडो वाघ मारले ,केवळ मजेकरिता,हौस म्हणून !!! त्यामुळे एकेकाळी समृद्ध वाघ्रभूमी असलेला भारत त्याबाबतीत भिकारी झाला.इतर अनेक कारणा आहेत त्याला पण शिकार हे प्रमुख कारण जे आजतागायत थांबलेला नाही किंबहुना आपण थांबवू शकलेलो नाही

                      लोकसंख्या वाढ, शहरीकरण ,व्यावसायिकी करण ह्या कारणांमुळे जंगलांचा र्हास होत गेला आणि पर्यायाने इतर प्राण्यांचा देखील .... eco system कोलमडूनच गेली अगदी.वाघांच्या अवयवांना जागतिक बाजारात असलेली सोन्याची किंमत (हाडे -६००० डॉलर्स / किलो ,कातडी,मांस इ ) हि देखील त्यांच्या मोठ्या प्रमाणावरील शिकारीला कारणीभूत ठरली / ठरतायत ह्या सगळ्या कारणांमुळे वाघांची संख्या दीड हजारापर्यंत आलीये .

             १९७२ साली जेव्हा हि गोष्ट सरकारच्या लक्षात आली तेवा कुठे ह्यासाठी कायदा करण्यात आला (wild life protection act १९७२) व त्याच्या पुढील वर्षात project tiger आणण्यात आला.कित्येक चांगले मुद्दे ,चांगला act असूनदेखील ४० एक वर्षांनी देखील वाघांची संख्या तेवढीच दिसतेय .कारणा शोधायची झाली तर कित्येक आहेत. सरकारची उदासीनता , कुशल कामगारांचा अभाव ,पैशाची कमतरता हि अनेक कारण आहेत.कित्येक वाघ्र प्रकल्पात १८ २० वर्ष नवीन भरतीच झालेली नाही.सरकारकडून मिळणारे अनुदान वर्ष वर्ष उशिरा मिळते .शिकार्याविरूढ ठोस उपाय योजना नाहीत.आज देशात १७ राज्यात एकूण ३९ tiger reserves आहेत पण संवर्धन काही झालेले दिसत नाही.

                 माझ्या वाचनात चीन मधील tiger reserve बद्दल आले.तेथील औषधांमध्ये वाघाची हाडे वापरण्यात येतात त्यामुळे बेसुमार पणे कत्तल होऊन तिथे हि हीच परिस्तिथी होती.मग सरकारने ह्यावर निर्बंध आणले .मोठ्या प्रमाणात तेथे वाघांची पैदास चालू केली..म्हणजे पिंजर्यात किवा म्हणू कि संरक्षित वातावरणात .परिणामी वाघांची संख्या १००० च्या घरात गेली पण हे वाघ जंगलात खरया वाघान्सारखे नाही वागू शकले त्यांना शिकार करता येईना मग त्यासाठी वेगळा कार्यक्रम राबवला गेला.अजूनही तिथे ते निर्बंध उठवण्यासाठी सरकारवर जोरदार दडपण येत असते.पण एक वेगळा जाणीवपूर्वक प्रयत्न करून त्यांनी त्या वागांचे जंगलात पुनर्वसन चालू केले .हे सगळे वाचला सोपे वाटले तरी खरी मेख वेगळीच आहे. अमुक इतक्या क्षेत्रफळाच्या जागेत अमुक इतकेच वाघ राहू शकतात .त्यांना उपजीविकेसाठी लागणारे प्राणी त्या प्रमाणातच त्या जंगलात असतात त्यामुळे अशा प्रकारे अचानक बरेच वाघ कमी जागेत नाही सोडता येऊ शकत.पण त्यांच्याकडून ह्या बाबतीत आपण काही मदत किवा धडा आपण नक्कीच घेऊ शकतो व आपल्याकडे हि असं उपक्रम राबवू शकतो.

                       वाघांच breeding फार लवकर लवकर होऊ शकत हे फार कमी जणांना माहित असेल.३ १/२ वर्षांची मादी पिलांना जन्म देऊ शकते व नंतरच्या breeding साठी देखील २० महिने एवढा कमी वेळ ती घेते .म्हणजे प्रयत्न केल्यास वाघांची संख्या भरपूर वाढू शकते.चांगल्या वातावणात पिल्ले देखील जगू शकतात .एका मोठ्या वाघाला वर्षाला हरणांच्या आकाराचे ४५-५० प्राणी लागतात तेच प्रमाण २-३ पिल्ला असलेल्या मादीला ७० पर्यंत असते.म्हणजेच वाघ वाचवायचे असल्यास हि इतर जनावर देखील त्या प्रमाणात उपलब्ध हवीत.ह्यासाठी एकंदरीत वाघ बचाव मोहीम म्हणजे जंगल बचाव मोहीमच असते. असं सगळं असल तरच जंगलाचा समतोल राखला जातो.

              वाल्मिक थापर ह्या लेखकाने ह्यावर अत्यंत जळजळीत पुस्तकं लिहीलीयत व सद्य स्तिथी बद्दल बरच चांगलं लिहिलंय. पण तुमच्या आमच्यासारखी माणस हजार वेळा ओरडली कि वाघ वाचवा म्हणून वाघ वाचणार नाह्येत त्यासाठी सरकारनेच कडक पावलं उचलायला हवीयेत.पुरेसा निधी वेळेवर उपलब्द करून देणं,tiger reserves ना कचेरीच्या वेळखाऊ प्रक्रियेतून मुक्त करण ,पुरेसा आत्मीयता व शिषण असणारा staff त्यांना मिळेल ह्याची काळजी घेणे ,शिकार्याचा बंदोबस्त करणे ,आदिवासीचे पुनर्वसन करणे जेणेकरून ते शिकार करणार नाहीत ,नजीकच्या गावातील लोकाच्या गरजा भागवणे कि ज्यामुळे त्यांची जंगलावरील अवलाम्बितता कमी होईल ,लोक जागरण करणे ह्या सगळ्या घासून गुळगुळीत झालेल्या मुद्द्यांचा निकाल लावणे फार म्हणजे फार गरजेचे आहे .

                 मी प्रोजेक्ट टायगर ची site पाहिली. माहिती आहे त्यात, पण ती २००५-६ नंतर update केलेली नाही ह्यावरून काय ते समजा.मागे मागे पर्यंत रनत्म्बोर सारख्या ठिकाणी पर्यटकांच्या दिवसाला १५०० गाड्यांची नोंद झालेली आहे.हे कुठेतरी थांबवले पाहिजे.अरे त्या जनावरांना पण घेऊ द्या कि मोकळा श्वास .त्यांनी कुठे जायचं.माणसांनी टाकलेल्या जमिनीच्या तुकड्यावर राहायचं ..अरे हे सगळं त्यांचच होतं कि ....आपण ते बळकावून घेतल आणि आता ओरडतोय कि आपण त्याचं पुनर्वसन करतोय म्हणून.......१७०६ ....!!!!!!......आणि आपण खुश ....जयराम रमेश(गेल्या वर्षापर्यंत कार्यभार सांभाळला) काय किवा महाराष्ट्राचे वनमंत्री काय ...ह्यांना किती जिव्हाळा असेल जंगला बद्दल .....काय म्हणून ह्याच्या हातात सर्व अधिकार ????कुणी पक्षीतज्ञ ,प्रानीतज्ञ का नाही हि सर्व जबाबदारी सांभाळू शकत??? कशाला हव राजकारण मध्ये ???

 लिहिण्यासारखं खूप आहे पण हे जे लिहिले ते राहवलं नाही म्हणून!!!! प्रोजेक्ट टायगर यशस्वी होईल ,आपली जंगल परत समृद्ध होतील,नामशेष झालेली किवा मार्गावर असलेले पशु पक्षी पुन्हा खेळू बागडू लागतील तो दिवस सोन्याचा असेल .....बुद्धी आणि ताकतीच्या जोरावर उन्मत्त झालेल्या मानवाला निसर्ग शड्डू ठोकून जरूर प्रतुत्तर देईल .......कि केविलवाणे बघत स्वताचा र्हास करून घेत राहील ???

-----------------------------------------------------------------------

ref from net / books / newspaper
-----------------------------
exuse for typing mistakes as typing marathi is nighmare here

मनातल्या मनात ....

आपण कुणी सिद्धहस्त लेखक नाही अन एवढ सगळ लेखन वाचून झाल्यावर मात्र न्युनगंड येतो की एवढ्या सगळ्या दर्जेदार लेखनानंतर आपला लिहिण्याचा अट्टहास का? मी लिहू शकतो...ते वाचनीय असुही शकेल...किंवा जवळच्या मित्राना ते वाचनीय वाटत ही असेल पण ह्याचा अर्थ असा नव्हे की मी काहीही लिहत सुटाव ....चांगल वाचन उदा  व पु ,खांडेकर,गो नि दा ,पु ल इत्यांदिंचे वाचल्यावर तर मग असला नसला हुरूप पण निघून जातो ,वाटत काय चाललय हे..का माझा  हा अट्टाहास  ...दिसत असुनही संजय असल्याचा आव आणण्याचा.....जर मी मनासारखे लेखन करू शकलो तर कुछ बात है नाहीतर मग महीनों  महीने काहीतरी आठवत बसावे आठवले तरी कंटाळा  करून लिहू नये असे चालणे  ह्यास अर्थ नाही ...लेखनी हातात घेतल्यावर शब्द गुलाम होतात तो लेखक व कल्पना ज्याच्या गुलाम होतात तो कवी .....असो अरे पण असही म्हणतात की सर्वोच्च ग्रंथ म्हणजे द्यानेश्वरी त्यानंतर कुणी काही लिहिल नसत तरी चालल असता तरी पण  मराठी वाड्मय ओसंडून वाहतेय की ....मग आपण पण लिहिले चार शब्द तर काय बिघडल .....हा पण ते लिहिणे प्रसिद्धिसाठी  नसावे आत्मसंतुष्टि साठी असावे असा माझ  प्रान्जळ  मत आहे ...कुणालाही
आवडायच्या आधी तुमचे लिखाण तुम्हाला स्वताला भावले पाहिजे ह्या वपु च्या वाक्याला सलाम .... कुणाला हे सगळा नाचता येईना आंगन वाकडे वाटेल पण तसे न म्हणता मी हे म्हणेन की प्रत्येकाचा स्वताचा आपला प्रान्त असतो पण तो सोडून त्याने कही प्रयत्न करू नये असे नव्हे ...मी देखिल प्रयत्न करतोय तो देखिल आनंदासाठी ....तर काय बिघडल ....वरील कुणाला हा बरयाचवेळी मी स्वत असतो ..अणि मग स्वताची अशीच समजुत पण काढतो...बघू कसा काय जमते ते लिखाण येनारया काळात....

गोष्ट छोटी डोंगरा एवढी

"शेतकरयाची गळफास लावून आत्महत्या " ही बातमी किती वेळा तुम्ही आम्ही वाचली असेल,कधी जाणवला तिचा खरा अर्थ ......ह्या गोष्टी आपल्या बाबतीत घडत नाहीत ना मग झाला!!! असा दृष्टिकोण ठेवुन बरेच जन वागत असतो पण त्याची तीव्रता जाणवली ती काल .....अचानक एक मराठी चित्रपट पहिला अणि सत्याची भीषणता पाहून जिवाची घालमेल जाली ।
" गोष्ट छोटी डोंगरा एवढी"......महाराष्ट्रात चाललेल्या शेतकर्यांच्या अत्महत्यांवर आधारित असलेला हा चित्रपट...चित्रपट कसला सत्य परिश्तितिचे दर्शनच ते ....आज आपण किती जण विचार करतो की एक शेतकरी मेला तर त्याच्या कुटुम्बाचे काय होत असेल...अस काय घडत असेल की गेल्या कही वर्षात २८००० शेतकर्र्यांनी आत्महत्या कराव्यात .......शेती म्हणजे जुगारच ...कीमान आपल्या देशात तरी....वीज नही...पानी नही....कधी पाउस जास्त तर कधी सुका दुष्काळ .....शेतमालाला पुरेसा भावः नही....
काही प्रश्न तर आपल्याला अनुत्तरित करतात ....चित्रपटा मध्ये वास्तव प्रसंग कित्येठिकाणी दिसतात जसे की शेतकरी कर्ज घेतो पण फेडू शकत नही कारण पाउस पाण्याची काही शाश्वती नसते ....न सरकार कडून चांगल्या प्रतीचे बी बियाने व ख़त मिळत...त्यात बैल विकायची पाळी येऊन हाताने जोत धरनारे कितीतरी शेतकरी आहेत ??....प्रत्येक ठिकाणी व्यवस्था लाच ,फसवेगिरिने पोखरलेली आहे... साधे कर्ज पास करूँ घ्यायचे म्हंटले तरी लाच द्यावी लागते अणि बियाने ख़त घयाचे ठरवले तरी देखिल ... मग सावकार ह्या गरिबाना देशोधडीला लावतात ...त्याच्या गरजेची कीमत करून ....चित्रपटात एक प्रसंग आहे की शेतकरी त्याचा बैल विकतो तोही केवल ५०० रुपयाना ...अणि पैसे घेऊन निघताना त्याला म्हणतो माफ़ कर रे बाबा....काय अशी परिश्तिती कुणावर ओढवली नसेल ??? शेती कही जुगारापेशा कमी नाहि हे नायक जेवा सांगतो तेवा ते तंतोतंत पटते ......पाण्याचा भरवासा नही...वीज दिवसातले २२ तस गायब .....बियाने ,खतासाठी सरकारकडे भिक मागुन ते चांगल्या प्रतीचे मिळेल की नाही खात्री नही ....नविन उपकरणे नाहीत ...ठोस उपाययोजना नाहीत ....परत पिक येइल की नाही त्याची काही खात्री नही...जुगार नाही तर काय आहे हे .....
"एक किलो गव्हासाठी जेवा देश गहाण ठेवावा लागेल ना तेवा मेलेल्या शेत्कर्याच्या आत्म्याला शान्ति मिळेल "हे वाक्य तर ह्या घटनांची दारुण भीषणता व सरकारचा अव्यवहारिक दृष्टिकोण दाखवत .सरकारचा दृष्टिकोण म्हणजे बाजारभाव मिळत नही,मालाची प्रत तपासली जाती,कर्जा वेळेवर मिळत नाही,मिळाले तरी लाच घेतली जाते,कर्जा वसुलीच्या नावाखाली बिचारया शेतकरयाच्या घरातली शेळ्या मेंडयांपासून ते भांड्या कुन्ड्यापर्यंत वस्तु नेल्या जातात ..इतकच काय तर मेलेल्या शेतकरयाच्या अन्तिम कार्यासाठी देखिल पैसे नसताना त्या कुटुम्बाची कुत्तर ओढ़ केलि जाते...का...२१ व्या शतकात महाशक्ति होण्याचा विचार करणार्या भारतामधिल हे दृश्य का पलटू नए...का ते सर्वांगी अशक्य हे????
ज्याला दोन वेळाचे अन्न खायला पैसा नही त्याची मुल काय म्हणून शेतीकाडे वळतील ....कसे शिक्षण घेतील....दळ्न वळणाच्या सुविधा देखिल बेताच्याच ..मुलीची लग्न कर्जा काढुनच करायची????
नीलू फुले एक प्रसंगात म्हणतात शेत्कार्याना मेल्यावर लाख लाख रुपये जाहिर करता त्यापेक्शा त्याना जगण्यासाठी का नाही १०- १५ हजार देत ???किता साधा सोपा प्रश्न किती साद्या सोप्या अपेशा पण त्याही हा देश नही पूर्ण करू शकत???
शेत्कार्याना मालाचे पैसे मिळतात पण तेहि उशिरा मग बैंक लेट फी कापून हातात उरतात त्या चिन्चुकाच ....चेक वटन्यासाठी त्याना बैंक अकाउंट उघडावे लागते ते वेग़ळे..त्या बँकेत जाण्यासाठी खर्चा करावा लागतो तो वेगळा...कधी तरी कोणी तरी हे प्रश्न विचारत घेतले आहेत काय???चित्रपटामधुन माडल्यामुळे आज ह्या प्रश्नाशी प्रत्येक जन परिचित ज़ाला आहे .....
ह्या ब्लोगमधे लिहिलेला प्रत्येक शब्द हा त्या चित्रपटात मांडलेला आहे पण लिहिण्याचा उपद्व्याप ह्याचसाठी की काही लोकासमोर ज्यानी तो चित्रपट पाहिला नाही त्याच्या समोर आपल्या शेतकरी बंधवांची खरी परिस्थिति यावी ....आज मौल मधे जाऊंन १००० एक रुपडे खर्चा करताना आपण हात आवरत नाही की मुल्टिप्लेक्स मधे पिक्चर बघताना शे पाचशे कड़े बघत नाही ....पण ह्या गरिबंकडे चैनिसाठी काय तर बेसिक गरजासाठी देखिल पैसा नसतो....
ह्या देशाची राजकारणी प्रेताच्या टाळूवरचे लोनी खानारयाची जमात आहे तरीदेखिल येनारया काळा मधे ही परिस्तिथि सुध्रेल हीच माफक अपेक्षा ...एकीकडे ५० लाखाचा हार दररोज गळ्यात घालणारी व करोडो रुपयाची माया जमावानारी श्रीमंत व दुसरीकडे आपला गरीब शेतकरी हा विरोधाभास कमी व्हावा व भारतातील प्रत्येक जन सुखात नान्दावा हीच देवाजवळ प्रार्थना !!!!!!

feelings:country u me and we

The issue i am going to write may look odd for some ,some may disagree wit me or some may abuse me too....still i m confused ...actually i should not..but the situation has really came to think over it ...i know just by saying this nither me nor anybody can change the scenario....action is needed ...who will take it...me ...you...we all????

OK OK!!!!! the subject is again my own country..our beloved nation....on the day of marathon while running i argued with my friend sachin about this issue...i just stated ...india is just a developing country ..nothing else ..nothing great to feel really when we compare benchmark standerds...we cant be improved.....se the railway platforms...when u wait 4 train number of peoples spitting like no care .....we cant keep holy place clean (take example of nashik)....he listen me calmy and replied "my friend u r thinking wrong" i obiously nodded as not agreed

for just stating or writing a long blog i will just mention why i think so ...ya its a one person view ...who used to love is country like a mad in his childhood...but later on as he grows somehow he has seen the actual condition and forced to change his view..that person is me

ohh so the things go here..........

1)population : growing faster than nything else ...noone is intrested really in keeping it in

control,so its exploding and by 2050 we will ahed of china...nothing great in it

stilll majority below poverty line and situation not so hopeful too

2) rules : Rules are meant to be broken here....fuck the rules is attitude here...may it traffic rule,smoking rules,bribe rules Most of us are knowngly or unknowningly doing this.see the condition of roads and traffics....strict action can change the present condition to major extent...but we are not taking it seriously

3)politics: Every other person opening new party supported by some part of community...

very few seems to be concerned for peoples...these party slogans changes ,priorities

changes as election comes closer...they cant defend countries pride even after terror

attacks on mumbai it has taken a long way to get justice or punishing guilty one.

1993 or recent attacks ...cases pending year after year.....

4)INfrastructure : least importance has been given to this ...ever for begining..agree that popla-

tion is increased at booming rate ...we should look at long term future...which

is missing...and when time comes we run for takleing with the situation...for

example take travelling ....after british left india 50 years nothing has been

considered to see alternate sourses or ways of transporation in rail media.

only now it has been a question arised ...so does follows roads work,traffic

jams ,irritated nd exhausted peoples,pollution.....

5) pollution : yesterday i had seen documentary on ganga river....it was such a pity to see the

present situation of extremely polluted holy river and nobody bothers about

stopping contaminating responsible peoples even after realising it.......air pollution is there too....grrr....duplicate autority liences for very old viechels play the part here

6)corruption, lack of strong law for communal disputes, poor stand (no verbal talking abt action )against terror ,some rules and regulations on buisnesses al are there

hmmmm!!!! i just think each problem can not be solved by willing of u me on few people...ya we can behave well and walk on true path and ask as many others to come with us....but unless politicians will not take strict measures against all these issues its really hard to get outta all of this...we will be developing country only if we still continue like this

I see china ....how they transformed themselves after world war2 .whay cant we ....

me will think thousound times of being a better citizen but unless remaing corores are not thinking in the way how can we achieve the goal of being a resident of really powerful and beautiful country....

U guys tell me the way ...yes i too had solution to all above problems but are in vain unless i had a power ...no political party had it..its again dirty politics that ruin chances of india being superpower in last few decades....

I just wish i can say proudly and from bottom of my heart ..yess i simply love my country ...because we are best....best than rest...waiting eagrly for that day to come!!!!!!!

t c : no arugument wid any nither wid sachin too but still this is what i feel ........

26/11

today i m disturbed ...somewhere in deep i love my country...even though several times i say ohhh whats kept here in india...we r not going to grow any more wit such attitude and menatalit,but still somewhere in one corner or in deep below i had strong feeling...india is my country ..all indians are my brothers and sisters...still this words revolve around my mind which i used to say very proudly in my teens....
yes the reason is terror attacks on mumbai by some unknown militants, nobody knows where the hell they came from the suspect is pakistan....anyways...i m unable to understand why these muslims (al least some unable to understand meaning of islam)creating such kindd of situations all ove the world...whats indias scenario present...we r deveoping country wit eqal chance to every talent and not giving priority to any specific religion...our presedent was muslim...our cricket stars are from same community...muslims are in every region of india and living normal life with otehr comminities...so what the hell these terrirists wants from india...is being democratic country is crime???i must say we have to fuck thse all despite there being honest or not at time of partition...at least this frequent problematic situations had not arised all over the country years after years .........
Reputation of india is fastly vanished as a terror free country bcoz of such incidents...england team left india showing security reasons...and why shouldn't they..how much secure we are so we can secure others...foriegeners targetted and killed...sad thing....wrong reputation sharply climbs in graph..and nobody i say nobody can built it up again in short time...its not possible to do a miracle and kep all things on its place as they were b4re...
its good thing that mumbaikars,indians are lively hearted and our government is capable enough to face such attacks but its always better if u are in position to stop all these incidents ,wrong doing from happening itself...is our security system is not strong enough are there loopholes...every indian has his mind with lots of questions as i had???
I just dream that with the cultural values untouched one day my country will in side of developed countries ,unbeaten,progressive,terror free,a global giant.....my dreams might see heavy but are not unreachable...we all unitedly fight with these antinational powers by being alert citizens all the time...at least can hope for better of our country, my nations brothers and sisters ....that is what i can do at this time...praying for all those innocents who were dead in attack....may there soul rest in peace ....amen...

sense..sentiments....truth

India is democratic country and social equility being the base of indian tradition and living over the centuries .This saying is seems to be fastly vanishing in todays scenario.felling of persons toward religion are more egdey now a days rather than preserving national pride that we own yes really own in the past.

I felt strongly writing this blog after watching movies like mumbai meri jaan,black friday and wednesday.no being marathi or hindu ,blaming any religion or single sided view is definately not the aim behind writing anything on this issue this is what i felt...felt after maturity...
The seeds of mumbai blast are basically in ram mandir issue raised by politicians...followed by babri masjid controvercy...riots and hitten sentiments of religions of people.hindu muslim relations never being so burny before dividation of india but later on by any reason communities or part of people make it such a big issue that now whole india is facing

The story of mumbai meri jaan is of 5 comman peoples staying in mumbai and how their lives changes after the blasts. how comman man reacts to situation in such conditions is heart touching because at one point you or me had faced any of such situation . The one character in the movie says...when there is an quarrel or issue between one hindu and one muslim one hindu back up the first one and is followed by backing of two muslims to the first one resulting in finally two comminities pride standing against each other and hundred of people standing opposite to each other....these people dosent understand what the use of this...yes intensional hurting of ones faiths is wrong but all five fingers are never same on anybodys hand and everybody has to understand it .This is not case of hindu muslims...almost evryone is extra sensuitive now a days ....why dont they understand to develop themselves by other ways rather than choosing way of violance...

Truth is that some part of community is highy sensitive as well foolish....they really dosen't understand to which thing we have to give importance and to which not....increasing productivity or functionability or india's status ,countries status is not on their list just raising some issues and so called fighting for them is their mission...the buisness of no profit for poor and some foolish persons and buisness of profit for some politicians.

I am the same one who really didn,t recognized the depth of issue unless i seen dead persons, there families,damaged public properties,distrubed lives even after the years of happenings ...after watching all this once again on telivision throgh movies is real eye opener ...i never cared abut sufferers and always seen security of mine my loved ones.....are these citizens are not my bro and sisters???..or sensations of all the peoples died????everyone just want to make safe himself no matter what happend to rest of world..who cares?? and why should we?? is the attitude !!!sadly saying this scenario definately not going to change eaisly..determined efforts keeping political and personal benifits aside is needed.

Now as a person i feel that violance in any form is always wrong..killing innocent peoples or so called revenge is not the solution,only some fuc*** damn's are detoriating clean atmosphere and making our identity as terririsiom active country.not all hindus and all muslims are responsible for the issue.But one detoriated mango detoriate whole crate of mangos is true by all means .now its time to judge yourself and act accordingly.there are lot more things to worry about rather than this religious matters .No one is going to benifit out of it an thats the truth a ultimate truth. never can be understood by some jihadis or so called religious fighters and leaders .

we have example china in front of us making growth at unstoppable speed...why cant we...we are stucked up in this chakravyuha....every responsible indian should break it and help india to wake up in new dawn....strich rules and regulations,strong law and order and its following...determined efforts and one vision is needed to follow...

I know as a single person i cant change this in the way i want or i feel so sometimes i really feels this is so and this has to be so....feeling depresssed...on cliff edge at top.....still dreamy about positive changeover in coming period